Chữ ký là cơ sở để xác định ý chí, văn bản, giấy tờ của người thẩm quyền ban hành hoặc chữ ký làm cho tài liệu có giá trị pháp lý, giá trị xác nhận một sự kiện hoặc chứng minh ý chí.
2 đặc tính của chữ ký là Tính riêng biệt và Tính ổn định. Trong đó, Tính riêng biệt thể hiện sự khác nhau thể chất, tâm lý và tinh thần, ngoài ra còn yếu tố giáo dục, điều kiện và cơ sở vật chất của người học viết; còn Tính ổn định phản ánh thói quen, nhất là ở tuổi trưởng thành. Tuy nhiên, chữ ký cũng có thể bị biến đổi ít nhiều do viết trong trạng thái tâm sinh lý khác thường, điều kiện viết khác thường,…hoặc cố ý làm biến đổi chữ ký của chính mình.
Thông thường để xác định chữ ký giả hay thật đều phải trưng cầu giám định đối với chữ ký được cho là giả tại Viện khoa học hình sự của Bộ Công an hoặc Phòng khoa học hình sự của công an cấp tỉnh. Tuy nhiên, trong trường hợp cần xử lý nhanh hoặc cơ sở để yêu cầu trưng cầu giám định, có thể nhận diện chữ ký giả thông qua các phương pháp sau.
[I] Phương pháp nhận diện chung
- Mức độ điêu luyện của nét chữ: Sự tự nhiên của nét chữ để đánh giá mức độ điêu luyệt của nét chữ.
- Dạng chuyển động và hướng chuyển động: Khi viết, các đường nét chữ ở mỗi người thể hiện một dạng chuyển động nhất định và theo một hướng nhất định.
- Cấu trúc chung của dạng chữ: gồm có 3 phần: chân phương, đơn giản và phức tạp.
- Chiều hướng của trục chữ có 3 loại: thẳng đứng, nghiêng phải, nghiêng trái.
- Độ lớn của chữ: chủ yếu tính theo chiều cao của chữ, độ to từ 5mm trở lên, chữ nhỏ từ 2mm trở xuống và chữ trung bình.
- Độ liên kế của chữ: khả năng liên kết giữa các chữ cái trong cùng một từ, có 3 mức độ liên kết: cao, thấp, trung bình.
[II] Phương pháp nhận diện riêng
1. Trường hợp ký giả theo mẫu có sẵn:
Thủ đoạn này có hai hình thức là tập cho quen để ký và nhìn ký.
+ Chữ ký được luyện tập nhiều lần rồi mới ký: có đặc điểm là hình dáng chung tương đối giống chữ ký thật, tốc độ chuyển động nhanh, một số đặc điểm chung và riêng giống chữ ký thật. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những chi tiết khác chữ ký thật ở chỗ: trục chữ, mối tương quan giữa các đường nét, đặc điểm liên kết, hướng chuyển động phức tạp.
+ Chữ ký được ký bằng cách nhìn để ký: dễ nhận dạng vì có nhũng đặc điểm: tốc độ chuyển động chậm chạp, đường nét run, gãy, gai đậm, có nhiều điểm dừng bút vô lý. Tuy vậy, độ lớn của chữ ký giả tương đối giống chữ ký thật.
2. Trường hợp ký giả theo trí nhớ:
Người ký đã từng quan sát chữ ký thật, chưa có sự luyện tập, khi ký không có mẫu chữ ký thật để bắt chước. Đặc điểm nhận dạng chữ ký này là chữ ký có phẩn giống chữ ký thật, tốc độ ký nhanh. Nhưng có đặc điểm riêng là: hướng chuyển động, mối tương quan giữa các nét, nét thừa hoặc thiếu khác biệt với chữ ký thật.
3. Trường hợp tô, đồ và vẽ chữ ký:
Các đường nét chuyển động chậm chạp, thiếu tự nhiên, cong queo, nét bắt đầu và nét kết thúc không sắc gọn, mức độ ấn bút đều, nhiều điểm dừng bút vô lý.
(AHC Lawyers)